دوره 9 (1399)
دوره 8 (1398)
دوره 7 (1397)
دوره 6 (1396)
دوره 5 (1395)
دوره 4 (1394)
دوره 3 (1393)
دوره 2 (1392)
دوره 1 (1391)
کلیدواژه‌ها = قرآن کریم
تعداد مقالات: 50
-24. بررسی شناختی استعاره‌های حوزة مفهومی اسماء زمان در قرآن کریم
دوره 9، شماره 1 ، بهار و تابستان 1399، ، صفحه 33-48
چکیده
استعاره‌های مفهومی در زبان‌شناسی شناختی ریشه دارند. کارکرد این نوع استعاره‌ها، برجسته‌سازی مفاهیم انتزاعی و معانی پنهان آنها با استفاده از شگرد مؤلفه‌سازی است. زمان ازجمله مفاهیم انتزاعی پرکاربرد ... بیشتر
-23. قالب‌های معنایی فعل «أبصَرَ» در قرآن کریم و بررسی ترجمۀ آنها بر پایۀ نظریۀ معناشناسی قالبی چارلز فیلمور
دوره 9، شماره 1 ، بهار و تابستان 1399، ، صفحه 65-86
چکیده
علم معناشناسی در پی یافتن معنا، ارتباط عمیقی با علم ترجمه دارد و یکی از روش‌های بررسی و نقد ترجمه است. مقالۀ حاضر در چهارچوب نظریۀ معناشناسی قالبی چارلز فیلمور، تلاشی است برای بررسی قالب‌های معنایی ... بیشتر
-22. بررسی ساخت اطلاع «اشتغال» در ترجمه‌های فارسی قرآن کریم
دوره 9، شماره 1 ، بهار و تابستان 1399، ، صفحه 49-64
چکیده
به دلیل تفاوت زیرساخت‌های کلامی و کاربردشناختی دو زبان، گاهی در فرایند ترجمه، بخشی از معنا از دست میرود و در ساخت اطلاعِ برخی از ساختارهای نحوی تحولاتی رخ می‌دهد. اشتغال در زبان عربی ازجمله ساخت‌هایی ... بیشتر
-21. مفهوم‌شناسی ضَلّ در گفتار موسی(ع) در قرآن کریم با تکیه بر سیاق
دوره 9، شماره 1 ، بهار و تابستان 1399، ، صفحه 103-118
چکیده
بافت زبانی واژگان همواره نقش مهمی در تحلیل آیات دارد. قرآن‌پژوهان و مفسران در تفسیر، ابتدا به معنای واژگان توجه می‌کنند؛ ولی گاهی غفلت از رابطۀ لفظ با معنا و بی‌توجهی به مقتضای حال متکلم و مخاطب، موجب ... بیشتر
-20. بازخوانی معناشناسی سوگندها در سوره فجر با محتوای آن
دوره 8، شماره 2 ، پاییز و زمستان 1398، ، صفحه 111-128
چکیده
قرآن کتاب هدایت بشر، برای ارتباط با مخاطبان خود روش‌های متعددی را برگزیده است. به کار بردن سوگند یکی از این روش‌ها است که در بسیاری از نمونه‌ها کاربرد این اسلوب برای از بین بردن شک و تردید مخاطب است. ... بیشتر
-19. واکاوی صدامعنایی در قرآن کریم با تکیه بر نظریۀ اشتقاق ابن‌جنی مطالعۀ موردی ترکیب آواهای (ح، ر، م)
دوره 8، شماره 2 ، پاییز و زمستان 1398، ، صفحه 145-162
چکیده
یکی از مسائلی که ابوالفتح عثمان ابن جنی زبان شناس (وفات 392ق) مطرح می‌کند، مساله منشاء زبان و دلالت ذاتی آوای الفاظ بر معنا است که از دیرباز در یونان باستان مطرح بوده و به نظریه (صدامعنایی) معروف است. وی ... بیشتر
-18. اصطلاح‌شناسی الوهیت هوای نفس در آیات 43 فرقان و 23 جاثیه
دوره 8، شماره 2 ، پاییز و زمستان 1398، ، صفحه 95-110
چکیده
قرآن کریم سه نقش «مسوّل»، «مطاع و متبوع» و «الوهیت» را برای نفس بر می‌شمرد که خطرناک‌ترین آنها، نقش سوم - در آیات 43 سوره فرقان و 23 سوره جاثیه - است و از آن به شرک الوهی تعبیر می‌شود. این ... بیشتر
-17. بررسی شناختی شبکۀ معنایی حرف «ثم» در قرآن کریم
دوره 7، شماره 2 ، پاییز و زمستان 1397، ، صفحه 1-16
چکیده
معناشناسی شناختی معنا را با تکیه بر شناخت یعنی پردازش اطلاعات در مغز انسان بررسی می‌کند. در معناشناسی شناختی تمام مفاهیم زبانی مقوله‌بندی می‌شوند. یکی از مباحث مهم زبانی که با تکیه بر معناشناسی شناختی ... بیشتر
-16. اعجاز زبانی - سبکی قرآن کریم (بررسی نظریۀ نظم در سورۀ زمر)
دوره 7، شماره 2 ، پاییز و زمستان 1397، ، صفحه 85-100
چکیده
از مسائلی که دانشمندان حوزۀ علوم قرآن از همان ابتدای نزول توجه ویژه‌ای به آن داشته‌اند، نظم قرآنی و ارتباط آن با مسئلۀ اعجاز است تا اینکه این مهم نزد عبدالقاهر جرجانی به اوج خود رسید؛ چه وی با اسلوبی ... بیشتر
-15. نقش صور بیانی در تبیین مضامین قرآنی در تفسیر تسنیم (از ابتدای سورة حمد تا انتهای سورة توبه)
دوره 7، شماره 1 ، بهار و تابستان 1397، ، صفحه 87-106
چکیده
یکی از ابعاد مهم اعجاز قرآن، اعجاز بیانی بوده و علم بیان در کشف مراد جدی آیات قرآن نقش مهمی را ایفا می‌کند به همین علت مفسران در طول تاریخ همواره ظرائف بیانی قرآن را مورد توجه ویژه قرار داده اند. در بین ... بیشتر
-14. معناشناسی تاریخی‌توصیفی واژۀ ریح در قرآن کریم
دوره 7، شماره 1 ، بهار و تابستان 1397، ، صفحه 19-44
چکیده
واژۀ ریح 29 مرتبه در قرآن کریم به کار رفته است؛10 مرتبه به‌صورت جمع (ریاح) و 19 مرتبه به‌صورت مفرد (ریح). مفرد آن برای معناهایی چون بو و عذاب و جمع آن برای بیان رحمت و نعمت است. در این مقاله هدف، بررسی و تبیین ... بیشتر
-13. جواب شرط محذوف در قرآن و شیوه‌های ترجمه آن (با تکیه بر ادات شرط لو، لولا، إن و مَن)
دوره 7، شماره 1 ، بهار و تابستان 1397، ، صفحه 127-150
چکیده
حذف جواب شرط، یکی از وجوه ژرف‌ساخت‌های آیات است. شناسایی جواب شرط و در نظر گرفتن تقدیر مناسب برای آن، مسئلۀ مهمی است که اگر مترجم بدان توجه داشته باشد، فهم صحیح و مناسب‌تری از کلام خداوند دارد و آن را ... بیشتر
-12. تحلیل زیبایی‌شناسی آیات قرآن کریم برپایۀ عنصر انسجام و پیوستگی بررسی نمونه‌ای سوره‌های جزء سی‌ام
دوره 7، شماره 1 ، بهار و تابستان 1397، ، صفحه 107-126
چکیده
ازجمله عواملی که در آفرینش زیبایی‌های قرآن کریم و کشف ظرافت‌ها و لایه‌های پنهان آن نقش برجسته‌ای دارد، مسئلۀ انسجام و پیوستگی آن است. هالیدی و حسن نخستین بار نظریۀ انسجام و پیوستگی متن را مطرح کردند. ... بیشتر
-11. بررسی معانی شعاعی عناصر بافتبنیان در گفتمان قرآنی
دوره 6، شماره 2 ، پاییز و زمستان 1396، ، صفحه 199-218
چکیده
«معنای شعاعی» مجموعهای از خطوط جانبی متشکل از سایهمعناهاست که زاییدۀ عناصر بافتبنیان و دریافتهای عاطفی در موقعیتی کاربردگرا است. مطالعۀ سازههای بافتبنیان در قرآن کریم در دو ساختار ... بیشتر
-10. واکاوی نقش اقناعی واژگان وصفی قرآن
دوره 6، شماره 2 ، پاییز و زمستان 1396، ، صفحه 187-198
چکیده
«وصف» به‌مثابة ابزار پردازش سخن و بهترین وسیلة تصویر هنری، زمینهساز بسیاری از آرایه‌های ادبی مانند تشبیه، مجاز و استعاره است. در آفرینش اغراض ادبی ازجمله: مدح، رثاء و غزل نقش‌آفرین بوده است ... بیشتر
-9. بررسی معناشناختی کاربرد مفهوم «رزق» در قرآن کریم
دوره 6، شماره 2 ، پاییز و زمستان 1396، ، صفحه 103-118
چکیده
یکی از مفاهیم پرکاربرد در قرآن کریم مفهوم «رزق» است. رزق در برخی اوصاف خدا ازجمله «الرزّاق» تجلی می‌یابد و با برخی مفاهیم اساسی در نظام معنایی قرآن کریم پیوند دارد. در این نوشتار سعی شده است ... بیشتر
-8. معناشناسی تاریخی و توصیفی «شُعُوب» در قرآن کریم
دوره 6، شماره 2 ، پاییز و زمستان 1396، ، صفحه 67-78
چکیده
زبان و به دنبال آن واژگان، ریشه در فرهنگها، سنتها و نظام خاص زندگی در هر جامعهای دارد و متأثّر از جهانبینی دربرگیرندۀ آن است. بسیاری از واژگان قرآنی نیز پس از گذر از جهانبینی جاهلی و ورود به ... بیشتر
-7. میدان معناشناختی «زهد» در قرآن و بازتاب آن در دیوان شریف رضی
دوره 6، شماره 2 ، پاییز و زمستان 1396، ، صفحه 79-102
چکیده
زهد پدیده‌ای نفسانی است و ریشه‌های عمیق فرهنگی و دینی در میان ملت‌ها دارد. ملت‌ها از زهد به تعابیر مختلف یاد می‌کنند و در فرهنگ اسلامی ازجمله مفاهیمی است که تأثیر مستقیم و بسزایی بر زندگی فردی و روابط ... بیشتر
-6. بررسی سبک‌شناسی نحوی در سوره «الإنسان»
دوره 6، شماره 2 ، پاییز و زمستان 1396، ، صفحه 119-138
چکیده
نظریۀ سبک‌شناسی در جستجوی بررسی زیبایی‌های منحصر به فرد چینش کلام در آثار برجسته و هنری است. این نظریه نگرشی است، در باب رابطة مشخصه‌های برجستة سبک و نقش و ارزش آنها در زبان متن با پیوستار معنایی و انتقال ... بیشتر
-5. ارزیابی دوگانگی رسم‌الخطِ ادوات «إنّما، أنّما، کُلّ‌ما و أین‌ما» و بازتاب آن در ترجمه‌های فارسی معاصر قرآن کریم
دوره 6، شماره 2 ، پاییز و زمستان 1396، ، صفحه 163-186
چکیده
یکی از مسائل مشکل‌زا در ترجمه و تفسیر قرآن، توجه به رسم‌الخط خاص برخی از واژگانی است که در نگارش به دو شکل گوناگون نوشته شده‌اند و برداشت‌های معنایی متفاوت را فراهم آورده‌اند. در این راستا در مقاله ... بیشتر
-4. نقش پادگفتمان‌ها در تحلیل گفتمانی سوره کهف (واکاوی داستان‌هاییاران غار و خضر و موسی)
دوره 6، شماره 1 ، بهار و تابستان 1396، ، صفحه 1-16
چکیده
یک گفتمان با نظام‌هایی از نشانه‌هاومفاهیم، عناصری پنهان را در درون خود می‌پروراند که در یک بافت کلی، با نشانه‌های نظام‌مند، مفاهیم جدید را تولید می‌کند. این عناصر همواره درجهت القای پیام‌های متن ... بیشتر
-3. تبارشناسی واژه قرآنی «صلاه»
دوره 6، شماره 1 ، بهار و تابستان 1396، ، صفحه 69-86
چکیده
قرآن ریسمان محکم الهی، وسیله ایمنی‌بخش و حجت خدا بر مخلوقات است. خداوند پیمان عمل‌کردن به قرآن را از بندگان خود گرفته است. عمل به دستورات این کتاب مقدّس در سایه فهم معانی آن امکان‌پذیر است. فهم و دریافت ... بیشتر
-2. تحلیل مؤلّفه‌های معنایی «امام» درآیه 12 سوره مبارکة یس با بهره‌گیری از روابط هم‌نشینی و جانشینی
دوره 6، شماره 1 ، بهار و تابستان 1396، ، صفحه 227-244
چکیده
هم‌نشینی و جانشینی، همان‌گونه که زبان‌شناسانی چون رومان یاکوبسون از آغاز اشاره کرده‌اند، تار و پود زبان را تشکیل می‌دهد. ازاین‌رو، می‌توان با مشخص‌کردن مؤلّفه‌های معنایییک واژه خاص و سپس بررسی ... بیشتر
-1. مفهوم شناسی واژه «سلطان» در قرآن کریم
دوره 6، شماره 1 ، بهار و تابستان 1396، ، صفحه 109-132
چکیده
برخی از واژگان قرآن هرچند جزء واژگان غریب به شمار نمی‌آیند، ضروری است به‌خاطر کاربرد در معانییا مصادیق گونه‌گون،بهصورتدقیق و جامع بررسی شوند. واژۀ «سلطان» اینگونه است. این واژه به سبب کثرت ... بیشتر
0. روش‌شناسی تفسیر واژگانی اهل بیت با محوریت روایات تفسیری اصول الکافی
دوره 6، شماره 1 ، بهار و تابستان 1396، ، صفحه 87-108