سید مهدی مسبوق؛ علی حسین غلامی یلقون آقاج
چکیده
شناخت معانی واژگان قرآن و تبیین میدان معنایی آنها از دیرباز توجه مفسران و قرآنپژوهان را جلب کرده است. واژۀ ضلال و مشتقات آن از جمله واژههایی است که در قرآن از بسامد نسبتاً بالایی برخوردار است. این ...
بیشتر
شناخت معانی واژگان قرآن و تبیین میدان معنایی آنها از دیرباز توجه مفسران و قرآنپژوهان را جلب کرده است. واژۀ ضلال و مشتقات آن از جمله واژههایی است که در قرآن از بسامد نسبتاً بالایی برخوردار است. این واژه در بافت قرآنی با اوصاف مبین، بعید، کبیر و قدیم آمده است. در این پژوهش کوشش شده است تا با روش توصیفی- تحلیلی و با تأکید بر ساختارهای مختلف صرفی و ترکیب نحوی آیات مشتمل بر واژۀ ضلال، معانی این واژه و کاربرد آن با اوصاف یادشده، تبیین شود. برآیند پژوهش نشان میدهد که صفت مبین بیشترین و کبیر و قدیم کمترین کاربرد را دارند. صفت مبین هم برای ضلال به معنای گمراهی حقیقی و دینی و هم برای گمراهی غیردینی آمده است؛ درحالیکه صفت بعید تنها برای گمراهی حقیقی و صفتهای کبیر و قدیم برای گمراهی غیرحقیقی به کار رفتهاند. کارکردهای واژۀ ضلال با صفتهای یادشده از نظر معنا و ساختار صرفی و نحوی تفاوتهای آشکاری دارند؛ بهگونهای که از نظر صرفی به دو صورت نکره و معرفه و از نظر نحوی در نقشهای مجرور به حرف جر، مفعول مطلق و خبر به کار رفتهاند.
